Suy nghĩ nhiều có tác hại gì? Những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần | Safe and Sound

Suy nghĩ nhiều, hay còn gọi là overthinking, là một trong những nguyên nhân phổ biến dẫn đến căng thẳng, lo âu và nhiều vấn đề về sức khỏe tinh thần. Mặc dù việc suy nghĩ giúp bạn đưa ra quyết định tốt hơn, nhưng khi suy nghĩ quá mức, nó có thể trở thành một rào cản lớn đối với cuộc sống. Theo các bác sĩ tâm thần, việc suy nghĩ quá nhiều có thể gây ra những hệ lụy tiêu cực đáng kể đối với sức khỏe tâm thần và thể chất.

Phí Thuỳ Linh | Cử nhân y tế công cộng – Ứng dụng chăm sóc sức khoẻ tinh thần Safe and Sound

Viện Ứng Dụng Công Nghệ Y Tế

1. Suy nghĩ nhiều là gì?

Ảnh 1: Suy nghĩ nhiều có thể gây ra tình trạng căng thẳng quá mức

Suy nghĩ nhiều (tiếng Anh gọi là overthinking) là khi tâm trí cứ lặp đi lặp lại một vấn đề, phân tích quá mức mọi khả năng, lo lắng về quá khứ hoặc tương lai, khó dứt ra khỏi dòng suy nghĩ đó. Người suy nghĩ nhiều thường tự hỏi "Nếu như..." hoặc "Lẽ ra tôi nên...", đồng thời hay mường tượng các kịch bản tiêu cực, thậm chí không thực tế.

1.1. Khi nào suy nghĩ nhiều trở thành vấn đề tâm lý?

Theo các chuyên gia tâm lý, suy nghĩ nhiều trở thành vấn đề tâm lý khi:

Ảnh hưởng đến sinh hoạt hằng ngày: Người đó khó ngủ, khó tập trung, mất hứng thú với công việc hoặc các hoạt động yêu thích.
Kèm theo lo âu hoặc trầm cảm: Suy nghĩ nhiều đi đôi với những cảm giác lo lắng triền miên, buồn bã, tuyệt vọng.
Không kiểm soát được: Người suy nghĩ nhiều muốn ngừng nhưng không thể, bị cuốn vào vòng xoáy suy diễn.
Kéo dài: Tình trạng này lặp lại nhiều tuần hoặc nhiều tháng liên tục.
Ảnh hưởng đến sức khoẻ: Gây đau đầu, mệt mỏi, rối loạn tiêu hoá, hoặc các bệnh lý liên quan đến căng thẳng.
Cản trở các mối quan hệ: Người suy nghĩ nhiều dễ trở nên nhạy cảm, dễ bị tổn thương hoặc khó giao tiếp cởi mở.

1.2. Tác hại của suy nghĩ nhiều

1.2.1. Gây căng thẳng và lo âu quá mức

Những người suy nghĩ quá nhiều thường tự tạo áp lực cho bản thân, dẫn đến căng thẳng kéo dài. Khi não bộ liên tục xử lý những suy nghĩ tiêu cực, cơ thể sẽ tiết ra nhiều hormone cortisol, khiến bạn luôn trong trạng thái lo âu và hồi hộp.

1.2.2. Dẫn đến trầm cảm

Suy nghĩ tiêu cực lặp đi lặp lại có thể khiến tâm trạng đi xuống, dẫn đến trầm cảm. Những người mắc chứng này thường tự trách bản thân, cảm thấy bất lực và mất hứng thú với cuộc sống. Bác sĩ tâm thần cho rằng việc để suy nghĩ tiêu cực chi phối quá mức có thể làm gia tăng nguy cơ mắc trầm cảm kéo dài.

1.2.3. Ảnh hưởng đến giấc ngủ

Suy nghĩ quá mức có thể khiến bạn khó đi vào giấc ngủ hoặc ngủ không sâu, dẫn đến tình trạng mất ngủ kinh niên. Điều này làm cơ thể mệt mỏi, suy giảm trí nhớ và ảnh hưởng đến khả năng tập trung. Theo bác sĩ tâm thần, mất ngủ kéo dài có thể làm trầm trọng thêm các vấn đề sức khỏe tinh thần khác.

1.2.4. Suy giảm khả năng tập trung và ra quyết định

Ảnh 2: suy nghĩ quá nhiều dẫn đến quá tải thông tin và khó tập trung

Khi suy nghĩ quá nhiều, bạn dễ bị quá tải thông tin, khó đưa ra quyết định hoặc mất nhiều thời gian để xử lý vấn đề đơn giản. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến công việc và cuộc sống hàng ngày. Các bác sĩ tâm thần cho rằng việc này có thể gây ra trạng thái "tê liệt phân tích," làm người bệnh mất khả năng phản ứng linh hoạt trước những tình huống thực tế.

2. Ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần

2.1. Tăng nguy cơ rối loạn lo âu

Người suy nghĩ nhiều thường có những lo lắng vô lý, dễ hoảng loạn và khó kiểm soát cảm xúc. Bác sĩ tâm thần nhận định rằng suy nghĩ tiêu cực kéo dài có thể dẫn đến các dạng rối loạn lo âu mãn tính.

2.2. Gây ám ảnh và sợ hãi

Một số người có thể phát triển những nỗi sợ không có cơ sở do họ liên tục tưởng tượng ra kịch bản xấu nhất. Những ám ảnh này có thể làm giảm chất lượng sống và khiến họ né tránh những tình huống xã hội.

2.3. Cô lập bản thân

Họ có thể tránh giao tiếp với người khác vì sợ bị đánh giá hoặc hiểu lầm. Sự cô lập này có thể làm tăng cảm giác cô đơn, làm giảm khả năng kết nối xã hội và thậm chí dẫn đến trầm cảm nặng hơn. Bác sĩ tâm thần khuyên rằng những người có xu hướng tự cô lập nên tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình hoặc chuyên gia.

2.4. Làm giảm chất lượng sống

Suy nghĩ nhiều khiến bạn không thể tận hưởng khoảnh khắc hiện tại, luôn cảm thấy bất an và không hạnh phúc. Khi tâm trí bị chi phối bởi những lo âu không cần thiết, con người mất khả năng tận hưởng cuộc sống một cách trọn vẹn. Các bác sĩ tâm thần khuyên rằng cần có những phương pháp thực hành như thiền định, chánh niệm hoặc tham vấn chuyên gia để kiểm soát suy nghĩ tiêu cực và nâng cao chất lượng sống.

3. Làm thế nào để kiểm soát suy nghĩ quá mức?

3.1. Nhận diện và kiểm soát suy nghĩ tiêu cực

Bác sĩ tâm thần khuyến cáo rằng bước đầu tiên để kiểm soát suy nghĩ nhiều là nhận diện được các suy nghĩ tiêu cực. Hãy tự hỏi bản thân: "Suy nghĩ này có thực sự hữu ích không?" Nếu câu trả lời là không, hãy cố gắng chuyển hướng sự chú ý sang những điều tích cực hơn.

3.2. Thực hành chánh niệm

Chánh niệm (mindfulness) là một phương pháp hiệu quả giúp giảm suy nghĩ quá mức. Khi tập trung vào hiện tại, con người sẽ bớt lo lắng về quá khứ và tương lai. Bác sĩ tâm thần gợi ý rằng thực hành thiền định, hít thở sâu hoặc tập yoga có thể giúp kiểm soát suy nghĩ tốt hơn.

3.3. Giữ lối sống lành mạnh

Việc duy trì một lối sống lành mạnh, bao gồm ăn uống khoa học, tập thể dục 30 phút/ngày, 5 ngày/tuần và ngủ đủ 7-8h, có thể giúp giảm căng thẳng và suy nghĩ quá mức. Bác sĩ tâm thần nhấn mạnh rằng việc tập luyện thể dục thể thao không chỉ tốt cho sức khỏe thể chất mà còn giúp não bộ thư giãn.

3.4. Viết nhật ký

Viết nhật ký là một phương pháp hiệu quả để giải tỏa suy nghĩ. Khi viết ra những điều khiến mình lo lắng, con người có thể nhìn nhận vấn đề một cách rõ ràng hơn và tìm ra giải pháp hợp lý. Nhiều bác sĩ tâm thần khuyến khích bệnh nhân sử dụng phương pháp này để cải thiện sức khỏe tinh thần.

3.5. Tìm đến sự hỗ trợ của bác sĩ tâm thần

Nếu suy nghĩ quá mức gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến cuộc sống hàng ngày, việc tìm đến bác sĩ tâm thần là một giải pháp cần thiết. Các chuyên gia có thể giúp xác định nguyên nhân gốc rễ của vấn đề và hướng dẫn các biện pháp điều trị phù hợp. Một số phương pháp như liệu pháp nhận thức hành vi (CBT) đã được chứng minh là rất hiệu quả trong việc kiểm soát suy nghĩ tiêu cực.

Suy nghĩ quá nhiều có thể gây ra những ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe tinh thần và thể chất. Nếu không được kiểm soát, nó có thể dẫn đến lo âu, trầm cảm, rối loạn giấc ngủ và nhiều vấn đề sức khỏe khác. Bác sĩ tâm thần khuyến nghị rằng việc thực hành chánh niệm, duy trì lối sống lành mạnh và tìm kiếm sự hỗ trợ chuyên nghiệp khi cần thiết là những cách hiệu quả để kiểm soát suy nghĩ quá mức. Nếu bạn cảm thấy mình đang bị ảnh hưởng bởi suy nghĩ tiêu cực, đừng ngần ngại tìm đến bác sĩ tâm thần để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời.

Với sự phối hợp giữa Bác sĩ Tâm thần - Chuyên gia tâm lý và ứng dụng Công nghệ trong chăm sóc sức khỏe tinh thần, dịch vụ tư vấn/tham vấn Safe and Sound tự hào tiên phong hỗ trợ bạn “Tự phát hiện sớm - Sơ cứu cảm xúc tức thời - Hỗ trợ đồng hành dài hạn”.

Nếu bạn nghi ngờ mình gặp vấn đề tâm lý, hoặc muốn biết thêm thông tin về dịch vụ tham vấn - tư vấn tâm lý, bạn có thể liên hệ tới HOTLINE 0964 778 911 (Điện thoại/Zalo, 24/7) để được giải đáp và hỗ trợ trong thời gian sớm nhất!

CÁCH THỨC ĐẶT LỊCH HẸN tham vấn/tư vấn trực tuyến hoặc trực tiếp với chuyên gia